2005-12-07

Хайрын арал - Эношима

Асуулт самбарын "Юмыг үзүүлж, нүдийг тайлуулъя" гэсэн өвөрмөц нэртэй тэмцээнд оролцохоор бичсэн 2 эссе-гээ тавив. Таалалд тань нийцэх болтугай.

ХАЙРЫН АРАЛ ЭНОШИМА


Нарита нисэх онгоцны буудалд буунгуутаа ачаагаа буудалдаа орхиод хаа нэгэн үзэсгэлэнтэй газар луу аялмаар байна уу? Тэгвэл танд “Хайрын арал” Эношимаг санал болгож байна. Тоокёо өртөөнөөс 1160 йен төлөөд галт тэргээр цаг орчим явахад л мөрөөдлийн аралд хүрнэ. Мэдээж арал руу шууд галт тэрэг яваад оччихгүй, арлын ойролцоох Эношима хэмээх өртөөнд буугаад тэндээсээ алхана. Бяцхан арал маань Хоншү аралтай Эношима Бэнтэн хэмээх гүүрээр холбогдсон байдаг. Хамгийн эхлээд таны нүдэнд он цагийн уртад элэгдэж хуучирсан нэгэн зэс хаалга харагдах вий. Тэр хаалгаар ороод баруун талын нарийхан замаар орж явбал Сагами булангийн ус цэнхэрлэн харагдах нэгэн өндөрлөг бий. Энд амьдардаг байсан таван толгойтой луу арал дээр бууж ирсэн тэнгэрийн дагинад дурлан эцэстээ бие биедээ сэтгэлтэй болон аз жаргалтай амьдран суусан “Тэнгэрийн дагина, таван толгойт луу хоёр” хэмээх домгийн үйл явдал энд өрнөдөг. Энэхүү толгой дээр нэгэн хонх байх бөгөөд уг хонхыг хамтдаа дуугаргасан хос хэзээ ч салахгүйгээр холбогддог домогтой. Тийм ч болохоор Эношимаг хайрын арал хэмээн нэрийддэг (ганцхан би ч ингэж нэрлэдэг байж болох юм, гэхдээ энэ аралд очсон хэн бүхэн хайртай хүнээ боддог нь гарцаагүй билээ).
Хосуудын хонхноос цаашаа арваад минут алхахад “Хадан эрэг” хэмээх газар хүрнэ. Энэ нь 1923 онд Тоокёо хавьд болсон том газар хөдлөлтөөр далайгаас ил гарч ирсэн асга хадаар дүүрэн эрэг бөгөөд загасчлах хоббитой хүмүүсээр дүүрэн өнждөг. Түүнчлэн хадны завсрын уснаас бяцхан сам хорхой, дунгуудыг ч харах боломжтой тул бяцхан жаалуудын ирэх дуртай газар бөлгөө.

Хадан эргийн ойролцоо “Эношима Иваяа” хэмээх агуй байрлана. Уг агуй нь өмнө нь хад нурах аюултайн улмаас хүн орохыг хориглодог байсан хэдий ч 1993 онд засвар хийснээр хүн нэвтрэх боломжтой болжээ. Харамсалтай нь агуйд ороход том хүн 500, хүүхэд 200 йен төлдөг.

Эдгээрийг сонирхсоны дараа буцаж ирсэн замаараа хэсэг явахад нэг зам салж гарч ирнэ. Энэ нь Эношима гэрэлт цамхагт хүргэдэг зам юм. Дөнгөж 2003 онд Эношима Төмөр Замын Компанийн 100 жилийн ойд зориулан босгосон, далайн түвшнээс дээш 119.6 метр өндөр уг цамхгаас эргэн тойрны байдал тун үзэсгэлэнтэй харагдана. Цэлмэг өдөр бол Фүжи уулнаас эхлээд Изү хойг, Оошима арал гэх мэт 200 км алсад орших газрууд хүртэл харагддаг юм. Сагами буланд наран шингэх үес, далайд уусах наран авхайн үзэсгэлэн гоог үгээр хэлж баршгүй. Цамхгийн орой дээр гарах нь том хүн 300, хүүхэд 150 йений төлбөртэй. Гэхдээ уг цамхаг нь “Эношима Самуэл Коккинг цэцэрлэгт хүрээлэн дотор байрладаг бөгөөд цэцэрлэгт хүрээлэнд ороход том хүн 200, хүүхэд 100 йен төлдөг. Хуучин Эношимагийн ургамлын цэцэрлэгт хүрээлэнг 2003 онд бүрэн шинэчлэн Мэйжи эриний худалдаачин Самуэл Коккингийн алдраар нэрийдсэн уг цэцэрлэгт хүрээлэнд бяцхан Майами гэсэн хэсгээс эхлээд төрөл бүрийн ургамалыг сонирхох боломжтой.

Буцаж шатаар уруудан арлыг нэг бүтэн тойроод ирэхэд “Улаан хаалга” үдэж гаргана. Ер нь арал дээр байгаа 2 хаалга нь Эношима сүмийн хаалганууд гэдгийг сануулахад илүүдэхгүй биз ээ. Энд зочилсон хосууд Эношима сүмийн бурханд хувь заяа, ирээдүйгээ даатган, аз жаргалыг зөгнөн бурхнаас хүсэх хүсэлтээ модон хавтан дээр бичиж үлдээдэг уламжлалтай.

Арлын гол гол зүйлсийг үзчихлээ, одоо далайн эргээр жаахан алхвал арлын үзүүрт эртний Японы загасчдын тосгон тэр чигээрээ хадгалагдан үлдсэн байхтай тааралдаж, тэнд амрангаа хөнгөн зууш хүртэх боломжтой. Цүнамигаас хамгаалах нарийхан далан дээгүүр алхах нь ч бас торгон мэдрэмжийг тань хөглөх вий. Мөн энэ хавьд байх дарвуулт завинаас хөлөглөн далайн усанд хэсэгхэн хугацаах өнгөрүүлэх боломж ч бий.

Буцах замдаа далайн эргийн элсэн дээр давалгаа харж амсхийнгээ хайртай хүнтэйгээ эргийн элсээр зүрхэн хэлбэртэй “усан онгоц” урлах ч боломжтой шүү дээ.
Хамгийн гол нь энэ хавьд элээ, тагтаа, цахлай, болжмор элбэгтэй тул ил задгай хоол унд идэхдээ шүүрүүлэхээс сэргийлээрэй.

Ийнхүү байгалийн үзэсгэлэн, Японы түүх соёлын дурсгал хосолсон нэгэн газраар таныг газарчиллаа. Хайртай хүнтэйгээ заавал нэг удаа зочлон “Хосуудын хонх”-ыг дуугарган, ирээдүйн аз жаргалаа тэгшитгээрэй гэж эцэст нь хүсье.

Их хотын чимээ шуугианаас хэсэгхэн зуур ч болтугай холдон, иймэрхүү газраар аялах нь юугаар ч сольшгүй аз жаргал болохыг бид бүгд хэлүүлэлтгүй мэдэх билээ. Нэг өдрийг ийнхүү хайрын арлаар алхаж өнгөрүүлсний орой, хайртаа зүүдэлж хоноход маргааш нь сэтгэл тэнэгэр “шоудах” боломжтой шүү дээ.


Эношима төмөр замын Эношима өртөө


Эношима арлын байдал, Эношима Бэнтэн гүүрэн дээрээс


Эношима арлын газрын зураг


Зэс хаалга


Эношима гэрэлт цамхгаас. Далайд тусах нарны тусгал хүртэл хайр сэтгэлийг санагдуулам...


Эношима Майами Бич


Эношима ургамлын цэцэрлэгт хүрээлэнд


Самуэл Кокклингийн цэцэрлэгт хүрээлэн


Эношима Хадан эргийн загасчид


Эношима Иваяагийн хаалга


Эношима сүм дэх хайрт хосуудын хүслээ бичсэн модон хавтангууд


Улаан хаалга. "Баяртай, дахин ирээрэй"


Далайн эрэг дэх зүрхэн хэлбэрт "онгоц"


2005.11.25

5 comments:

Anonymous said...

Hairiin arliin tuhai setgel hudultul bichjee. Thx. Az jargal husey!

Агьнууд Х.Зоригт said...

Сэтгэгдлээ үлдээсэнд баярлалаа.

Сониноос өнөөдөр тэр тэмцээний дүн гарчээ, би 2-р байранд орсон байна. Ганцхан шөнийн дотор, "согтуу" байхдаа бичсэн гэхэд дажгүй шүү гсн. Даанч, 2-р байрын шагнал нь 3-р байрын шагналаас бага болж таарав. хэхэ.

Anonymous said...

Bayar hurgeye Zorigtoo! Ih goy bolson baina. Ali deer yees l yavj uzmeer sanagdaad amjaagui l bn. hamt yavah huntei bolj bgaad l yavna da hehe Ingehed chi hentei hamt yavsiin? geeluu...hehe

AD said...

За нэг охин олж аваад гараад шидчихдийн билvv? Дагуулаад ч юмуу дагаад ;)
Наасан бундангаа хуулж єєр газар наамаар байдаг... ;-)

AD said...

Єєєє нэээрэээ vнэхээр гоё бичжээ согтуу байхдаа бичжий ;) 1-р байр нь бvр лаг бичсэн байгаа байх даа :)