Цахим Монгол

"Өнөөдөр" сонины өчигдрийн дугаарт блоггер анд, сэтгүүлч Б.Галааридын бичсэн нийтлэл хэвлэгджээ. Та гарчиг дээр хулганаараа товшиж уг нийтлэлийг унших боломжтой.

Анд маань "загатнасан газар маажиж" өгсөн тул өөрийн бодлоо хэльюү гэж бодлоо.

Мэдээж "Суусан цэцнээс явсан тэнэг дээр" гэгчийн үлгэрээр Америкт суралцаж юм үзэж, нүд тайлаад ирсэн хүмүүс эх орондоо ганц ч болтугай хэрэгтэй үг тээж ирсэн нь олзуурхууштай. Даанч суурь нь дэндүү намхан байсан учраас ард иргэддээ компьютерыг нь бэлдэж өгөхөөс ажлаа эхлэх ёстой гэж мань хүмүүс бодсон нь лавтай.
Тэгээд засгийн эрхэнд гармагцаа хэрэгжүүлсэн хөтөлбөр нь "Цахим Монгол". Айл бүрт компьютер, айл бүрт интернэт. Сайхан л сонсогдож байна.
Гэхдээ асуудал бага зэрэг ярвигтай байлаа. Тэр үед энэ жилийн төсөвтэй ялгаатай нь ядуу ард иргэддээ битгий хэл, их хурлын 76 маань өөрсөддөө олигтойхон шиг мөнгө хуваагаад авчих бэл бэнчингүй байсан тул "Нүглийн нүдийг гурилаар хуурна" гэгч л болоод дуусав. Энэ тухай Асуулт самбарт Morpheus M. хэмээх гишүүний бичсэн "Сайн хийгээд саар мэдээ: 250$-т бид юу авах вэ?" хэмээх бичлэгээс олж унших боломжтой.
За тэгэхээр байдал ямар байгааг та бүхэн ойлгосон байх. Хүмүүстээ хямдхан компьютер тарааж байгаа нь энэ гээд хамгийн энгийн хэрэгцээ хангахтай үгүйтэй л зүйл тараасан болж таарах нь.

Цаашлаад интернэт гэвэл бүр ч хэцүүднэ. Монголын ихэнх интернэт хэрэглэгчид утасны шугамаар дамжин интернэтэд холбогддог. Та Монголд интернэт ашиглаж үзсэн бол яст мэлхий шиг удаан холболтоор мэйлээ шалгах гэж үстэй толгойгоо зулгаах вий. Ийм байхад аутсорсингийн тухай саналтгүй. Зүй нь гишүүн бүрт 250 саяыг өгч цатгалан гэдсийг нь унжуулж байхаар ядаж шилэн кабелиа байг гэхэд ADSL сүлжээг иргэддээ хүргэж, хямдхан бөгөөд хурдан интернэттэй болгох хэрэгтэй байсан юм даа. Өнөөдөр би Японд байгаагийнхаа буянаар сард 30 доллараар (Иргэдийнх нь орлоготой харьцуулахад энэ бол дэндүү хямдхан эд л дээ) секундэд 100 мегабайт хурдтай байнгын холболт бүхий интернэт хэрэглэж байна. Үүнийг чинь л аз жаргал гэдэг юм ш дээ.

Өсвөр насныхны хувьд интернэтээр чатлах, мэйл шалгах, ганц хоёр болсон болоогүй сайтаар ороод гарах нь түгээмэл. Үүнийг бичигч би ч гэсэн цагтаа арван хурууны өндгөө эвэрштэл киборд нүдэж, чатладаг байлаа. Англи хэлгүй, дээрээс нь монгол хэлээрх сайтууд маань ихэнх нь хэт зугаа цэнгэл хөөж чамирхсан, эсвэл хэт улс төржиж албан ёсжсон сайтууд байдгаас дэлхийн хөгжлөөс хол хоцроход хүргээд байна. Мэдээж гадаад хэлээ сайн сурж байхгүй, хохь чинь гэж хэлэх хүн гарч ирэх ч, хүн гэдэг эх хэлээрээ л хамгийн сайн ойлгодог учраас гадаад хэлийг хэчнээн сайн сурлаа ч түүгээр авах мэдээлэл нь эх хэлээр авах мэдээллийн хурдыг гүйцнэ гэдэг хэцүү. Тиймээс л би монгол хэлээрх контентуудыг баяжуулмаар байна гэж википедиадаад сууж байгаа юм.

Уг нь эрх мэдэлтнүүд маань болгоож, иргэдийнхээ тархинд юм үлдэхүйц хөтөлбөрүүд санаачлаад хэрэгжүүлбэл массын боловсрол суга өсөөд л ирнэ. Жишээ нь, интернэтэд википедиатай дүйцэхүйц монгол хэлний нэвтэрхий толио байг гэхэд тайлбар толь хийгээд тавьж болмоор доо. Массын боловсрол өсөхтэй зэрэгцээд дэлхийд өрсөлдөхүйц түвшний боловсон хүчнүүд олшрох нигууртай бөлгөө.

Цахим хувьсгалын үр шимийг монголчууд маань хүртэж, мөр бүтэн гэдэс цатгалан явах цаг удахгүй ирнэ гэж итгэнэм.