Анхны хайрын амт

Гарчгийг хараад Зоригт хайрынхаа тухай ярих нь гэж горьдсон бол талаар болжээ. Монголын айрагнаас гаралтай хит бүтээгдэхүүн Кальписын тухай өгүүлэх гэж буй минь энэ.

Кальпис уух кабаре бүжигчин хүүхэн минь
Анхны хайрын амтаа битгий мартаарай

Дэлхийн хоёрдугаар дайн дууссанаас хойш дөрвөн жил өнгөрч, япончууд энхтайван амьдралдаа дөнгөж дасч эхэлж байсан цаг. 1949 оны зун Тохо кино компанийн бүтээл "Гинзагийн кабаре бүжигчин хүүхэн" хэмээх мюзикл гарчээ. Шима Коожи найруулж, гол дүрүүдэд нь алдартай жүжигчид тоглосон уг мюзиклд Японы зугаа цэнгээний төв Гинза дайны дараа дахин сэргэж, нарс мод дахин цэцэглэж, америк цэргийн жийпнүүд үүгээр түүгээр хөлхөлдөн, эмэгтэйчүүдийн хувцас нүд гялбам өнгөтэй болсон тэр үеийн Гинзагийн амьдралыг харуулсан юм.

Кино нь хит болохын зэрэгцээ дуу нь мөн өргөн дэлгэрчээ. Гайхам сайхан аялгуунд нь уярсан америк цэргүүд нутагтаа очсон хойноо ч сонссоор байсан гэдэг.

Дууны 4-р бадаг нь ийм үгтэй.
Кальпис уух кабаре бүжигчин хүүхэн минь
Нэг хундаганд хоёр соруул байх
Анхны хайрын амтаа битгий мартаарай
Энэ дууг яаж ч бодсон гайхалтай реклам ажгуу.

20-иод жилийн дараа Кальпис компанийн захирал, үүсгэн байгуулагч Мишима Кайүн (三島海雲)-ээс энэ талаар лавлаад сонирхолтой хариу авсан юм. Уг дууны талаар Тохо кино компаниас ямар нэгэн холбоо бариагүй ажээ. Дуу бичлэгийн студиэс нь дараа нь холбоо барьж, харилцан бие биеэ сурталчлах гэрээ байгуулахыг хүсэхэд мань захирал татгалзсан хариу өгчээ. Хожим ёс алдсанаа ухаарсан Мишима дуутай холбоотой хэдэн арван хүнийг урьж, нижгэр хүлээн авалт хийж. Тэр нь хоол хүнс хомс байсан дайны дараах хүнд хэцүү үед том бэлэг байлаа.

"Нухацтай бодсон чинь тэр дуу шиг манай компанийн сайн сурталчилгаа үгүй байлаа. Тэгэхээр миний татгалзсан нь дэндүү ёс алдсан хэрэг" хэмээн Мишима өгүүлжээ.

Мөрөөдөл өвөрлөн Хятад, Монголд очсон ч
Манж гүрэн мөхөж, хүсэл нь талаар болсон нь

Ийнхүү хит дууны шүлгэнд дурьдагсдан Кальпис умдааг бүтээсэн Мишима Кайүн 1878 оны 7-р сарын 2-нд одоогийн Осака хотын Мино дүүргийн нутагт, Кёогакүжи сүмийн 13 дахь залгамжлагч Мишима Хоожоогийн ууган хүү болон мэндэлжээ. Кёогакүжи нь уулаас хамжлага ард цөөтэй ядуу сүм байв.

Кайүний ходоод, амьсгалын замын эрхтнүүд нь сул төрсөн бөгөөд ээрүү байсан тул 5 нас хүртлээ бараг ярьж чаддаггүй байжээ.

Кайүн сурлага сайтай байсан хэдий ч сургуульд дасалгүй, 3 ч сургууль сольсны эцэст бага сургуулиа төгсөлгүй гарч, ханзны дугуйланд суралцжээ.
16-тайдаа Кёотод шилжин суралцаж байхдаа хожим алдартай сэтгүүлч болсон Сүгимүра Коотароогоор англи хэл заалгаж байв. 22-тойдоо Ямагүчи дахь дунд сургуульд англи хэлний багшаар ажиллах болсон боловч 3 жилийн дараа өөрийг нь гайхалтай учралууд хүлээж буй Бээжин рүү явжээ.
Нэг жил япон, англи хэл заангаа хятад хэлийг шамдан үзэж амь зууж байсан Мишима нэг найзтайгаа хувь нийлүүлж гадаад худалдааны компани байгуулсан юм.
Тэгж байтал Орос-Японы дайн эхэлж, Мишима Монгол нутгийн гүн рүү явж цэргүүдийн унаа болох хэдэн зуун морь худалдан авсан нь Монголтой холбогдох шижим болжээ.

Дайны дараа монгол хонины арьсыг боловсруулж, ноосыг нь экспортолбол ямар вэ гэсэн санал хүлээн авч (Монгол Япон нь эдийн засгаар найрсаг харилцаатай болох нь улс төрийн хувьд ашигтай байв) Бээжинд буцаж очин, хуучин компаниа татан буулгаад, хөрөнгө цуглуулан Монголыг зорьжээ. Их хүрээний том ламаас Тоокёо хотын газар нутагтай бараг тэнцүү хэмжээний газар авч, малын фирм нээв.

Даанч удалгүй Монгол, Хятадад хувьсгал гарч Манж гүрэн мөхсөнөөр түүний ажил хэрэг нуржээ.

"Анхны хайрын амт"-ыг бий болгосон
Монголд амьдарсан туршлага

1915 онд Мишима 13 жилийн дараа төрсөн нутагтаа хөл тавилаа. Тэр үед Япон орныг өөрчилсөн алдарт Мэйжигийн хувьсгалын нөлөө хэвээр, залуучууд эх орноо гэсэн оргилуун сэтгэлээ гээгээгүй л байлаа. Мишима ард түмнийхээ эрүүл мэндэд хэрэгтэй хүнсний бүтээгдэхүүн бий болгоё хэмээн сэтгэл шулууджээ. Эрс тэс уур амьсгалд амьдардаг монголчууд хүч чадалтай байдгийн нууц нь тун энгийн. Тэд адууны сүүг сааж аваад томоос том хөхүүрт хийж, хэдэн зуу дахин бүлж айраг болгон уудаг. Энэ нь сүүнд агуулагдах сүүний хүчлийг задалж, хүчиллэг (газтай) ундааг бий болгодог аж. Айраг нь хүний дотор эрхтэнд байх элдэв муу нянгуудыг устгах чадалтай. Монголчуудын хэдэн мянган жилийн ухаан шингэсэн айргийг ашиглан бизнес хийе хэмээн сэдсэн нь тэр. Зөвхөн айраг ч биш, ааруул байнга хэрэглэж байсныхаа хүчинд багадаа сул байсан Мишимагийн бие илааршсан бөлгөө.

Ийнхүү юун түрүүнд "Дайгоми" (Жинхэнэ амт) хэмээх тос үйлдвэрлэсэн нь сайн зарагдаж, нийлүүлэлтийг ихэсгэж чадаагүй учир хэсэг хугацааны дараа үйлдвэрлэхээ болив. 18 литр сүүнээс 1.8 литр ч хүрэхгүй тос гаргаж авдаг байлаа. Сүү их хэмжээгээр олдохгүйн зэрэгцээ гарч буй үлдэгдэл сүүг яах вэ хэмээн толгойгоо удаан гашилгажээ. Үй түмэн оролдлого, туршилтын үр дүнд гайхамшигт умдаан бий болсон юм. Сүүгээ бүлж хийжүүлээд, кальци, элсэн чихэр нэмж дарахад бий болдог уг умдааг кальпис хэмээн нэрийджээ (Кальци + санскрит хэлний жинхэнэ амт хэмээх утга бүхий сарпирманда гэдэг үгний пир-г авч, хэлэхэд эвтэйхэн болгохын тулд кальпис болгосон)

1919 онд Кальпис умдаа зах зээлд гарав. Сурталчилгаандаа бодож олсон өгүүлбэр нь "Анхны хайрын амт". Чихэрлэг, бас исгэлэн анхны хайр.
Тэр үед кальпист хүүхдүүд их дуртай байсан тул ийм өгүүлбэр хэрэглэж рекламдах нь зөв эсэхэд эргэлзэж байсан боловч "Анхны хайрын амт гэж юу вэ?" хэмээн асуувал "Кальписын амт" гэж хариулахад болох юм байна гэж бодсон нь зөв байжээ. Рекламны зургийг харин германчуудаар зуруулав. Дайнд ялагдсан ядуу оронд 1-р байр нь 1000 иений шагналтай зургийн уралдаан зарлаж (тэр үед 1 иен 1000 тэрбум марктай тэнцэж байв), зурагт хуудасны бүтээлийг сонгожээ.

Амьд реклам болохын тулд
Би өөрөө 99 наслах болно

Кальпис хэрэглээд хүн эрүүл байдаг гэдгийг батлахын тулд Мишима 99 нас хүртлээ энх тунх байж, компаниа удирдана гэсэн зорилт тавьжээ. Үүнийг тухайн үеийн Кальписын рекламуудаас харж болно.

Харамсалтай нь зорилгодоо хүрэхээс хоёрхон жилийн өмнө өвгөн захирал нас нөгчжээ.

Эх сурвалж: "Түүхийн цуврал №77. Бизнесменүүдийн намтар: Мөрөөдөл, нулимс, тэмцлийн түүхүүд. 2-р боть" Гаккэн компани, 2005 он (`創業者列伝：夢と涙と挑戦のドラマ２、学研)