Шүүх үйл ажиллагаанд иргэдийн оролцоо хэрэгтэй юу?

Өнөөдөр сонин өдөр байлаа шүү. Өдөржин нойрмог царайлсан хүн л явлаа.

Эхний хичээл япон хэл, шүүх үйл ажиллагааны чиглэлээр мэтгэлцэх байсан боловч багш ирсэнгүй, урьд орой шөнө орой болтол бэлдсэн маань талаар боллоо. Сэтгэлээ хуурахын тулд энд бичье гэж бодлоо.

Өрнөдийн кинонд шүүхийн танхимд иргэдийн төлөөлөгчид суугаад хэрэгтнийг шүүхэд оролцож байгаа нь харагддаг. Тэдгээр хүмүүс хаанаас, яагаад ирдэг юм бол? Үнэндээ тэдгээр орнуудын иргэдэд шүүхээс дуудсан цагт хэрэгтнийг шүүхэд оролцох үүргээ биелүүлэх ёстой байдаг. АНУ-д сонгуулийн насанд хүрсэн иргэдийн дундаас сугалаагаар сонгодог бол Герман зэрэг оронд тодорхой жагсаалтаас санамсаргүйгээр сонгодог. Уг жагсаалтыг хийхдээ аль болох тэтгэвэрийн насныхан гэх мэт зав зайтай хүмүүсийг оруулахыг хичээдэг байна. Японд ч гэсэн дайны өмнө ийм систем байжээ.
Сонгогдсон хүмүүс ямар ч албан ажилтай байсан шүүх танхимд заавал хүрэлцэн ирэх ёстой. Нийт тохиолдлын 95 орчим хувь нь ажлын 3 өдөрт багтаж шүүх ажиллагаа дуусдаг бөгөөд ийм системээр шүүсэн шүүх хурлын 16.5 хувь нь сэжигтнийг цагаатгасан гэсэн тоо баримт байдаг. Иргэдийн төлөөлөгчид ихэнх оронд сэжигтнийг буруутай эсэх талаар шийдвэр гаргах ба, хэрэв буруутай гэж үзсэн бол ялын хэмжээг шүүгч тогтоодог.
Тухайн нийгмийн төлөөлөл шүүх ажиллагаанд оролцох нь буруугүй хүнийг хилсдүүлэх магадлалыг багасгадаг зэрэг үндэслэлээр эдгээр оронд энэхүү системийг хэрэглэдэг байна. Японд ч гэсэн 2009 оноос ийм системд шилжих гэж буй.
Жирийн иргэд хууль тогтоомжийн талаар сайн ойлголтгүй байдаг учир өөрийн өнгөц ойлголтоор хандах магадлал өндөртэй, бусдын нөлөөнд автах нь хялбар, иргэдийг шүүх ажиллагаанд оролцуулах зардал, ажил алдуулсны хариуцлага төрийн нуруун дээр буудаг зэрэг асуудал бий. Мөн сэжигтнийг хилсдүүлэх магадлал багасах уу гэдэг ч бас эргэлзээтэй асуудал. Чухам эдгээр нь үүнийг эсэргүүцэх, үл сайшаах шалтгаан болдог. Би ч гэсэн ингэж бодож байна (ер нь өөрийгөө олон зүйлээр хараад байхад консерватив үзэлтэй юм шиг байгаан). Харин та нар юу гэж бодож байна?